JANSEN ve ANKARA

JANSEN ve ANKARA SEMPOZYUMU
SYMPOSIUM on JANSEN and ANKARA 
 
13 - 14 Aralık December 2018   

Açılış Tarihi ve Saati: 13 Aralık 2018 
Opening Date and Time: 13 December 2018 
 
Çağdaş Sanatlar Merkezi - Yaşar Kemal Konferans Salonu
Contemporary Arts Center - Yaşar Kemal Conference Hall
Etkinlik ücretsizdir.  Katılım koltuk sayısı ile sınırlıdır.
 
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Türk Eğitim Derneği Üniversitesi (TEDÜ) Mimarlık Fakültesi ve Çankaya Belediyesi işbirliğinde, Goethe Institut Ankara katkılarıyla Başkent Ankara’nın planlama tarihinde etkin bir yere sahip olan Hermann Jansen üzerine uluslararası bir sempozyum düzenlenmektedir.

Sempozyum 13-14 Aralık 2018 tarihlerinde, Ankara’da Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde yapılacaktır.

Hermann Jansen (doğumu: 28 Mayıs 1869, Aachen; ölümü: 20 Şubat 1945, Berlin) Aachen Üniversitesi’nde Mimarlık eğitimi görmüş, 1893 yılında mezun olarak özel bürosunu açmıştır. 1897 yılında ofisini Berlin’e taşımış ve Almanya’da kent planlaması ve tasarımı etkinliklerini sürdürmüştür.

1918 yılında Prusya Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nde göreve başlayan ve kendisine profesör ünvanı verilen Hermann Jansen Almanya’daki çok sayıda kent ile birlikte Riga, Lodz, Bratislava ve Madrid gibi kentlerin planlama süreçlerine katkıda bulunmuştur. Bunun yanısıra, Hermann Jansen 1927 ile 1939 yılları arasında Başkent Ankara ve ülkemizdeki bir çok kent için planlar yapmış; geliştirdiği planlama ve şehircilik yaklaşım ve ilkeleri, kent rehberleri, ana plan – mevzi plan bütünlüğü, kent imgeleri, kenti görüntülerle çözümlemek ve tanımlamak gibi düzenleme ve uygulama süreçleri bir dönem Türk kentlerine damgasını vurmuş, daha sonraki plancı ve tasarımcıları etkilemiş, Türk imar kurumunun oluşturulmasına da büyük katkılar sağlamıştır.

Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş döneminde, sadece Jansen değil, şehircilik uygulamalarında görev alan tüm yabancı plancı ve mimarlar, Cumhuriyet kadrolarının özlem ve öngörülerinin sağladığı olanaklar içinde ve Anadolu’nun o günlerdeki koşullarında, dönemin diğer modern mimarlık ve şehircilik örneklerinden farklı bir senteze ulaşmışlardır. Hermann Jansen’i Türkiye’de çalışmış yabancı mimar ve şehircilerden ayırt eden özellik, onun Cumhuriyetin başkentini planlamış olmasıdır. Jansen, Ankara’nın yanı sıra günümüzün önemli kentsel büyüme odaklarını oluşturan Adana, Gaziantep ve Mersin kentlerini de planlamış; İzmit ve benzeri başka kentlerde kent bölgeleri için öneriler geliştirmiştir. Başkentlik işlevleri yüklenen küçük ancak tarihsel katmanları fazla bir kasabadan planlı bir başkent yaratma girişiminin zorlukları açıktır. Mesleki alandaki tercihler ile uygulamadaki başarılar konusu değerlendirilirken, bu yabancı mimar ve plancıların geldiği Avrupa’nın o günkü koşullarına oranla ülkemizde karşılaştıkları olanaklar ile, Cumhuriyete geçiş döneminde yaşanan toplumsal yapıdaki değişime özgü sınırlamaların dikkate alınması gerekir.

1923’te Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu ile birlikte ülkede kentsel ve kırsal alanda köklü bir değişim süreci başlarken, Cumhuriyetin kurucusu, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün çağdaş bir ülke oluşturma politikasının temel kavramları arasında, doğrultusunda, Cumhuriyet’in modern kentlere kavuşması ve kent kültürünün yaratılması önem kazanmıştır. Ankara’nın ülkenin başkenti olarak seçilmesi ve Batı’daki örnekler doğrultusunda bir metropol yaratılması için yapılanlar, Cumhuriyet’in kent ve mimarlık kültürünün oluşturulmasına yönelik önemli adımlardır. Bu süreçte, Başkent Ankara bir model oluşturmuştur.

Jansen ve Ankara Sempozyumu ile, başkentlik işlevleri yüklenen Ankara’nın planlamasında, Hermann Jansen’in planlama ve tasarım yaklaşımının, dönemin Türkiyesinde kentlerin ve bölgelerin geliştirilmesi ve planlaması kapsamında tartışılması hedeflenmektedir.

Uluslararası nitelikteki sempozyum çoklu amaçlara sahiptir: Sempozyum ile şehircilik alanında kent kültürünün oluşturulmasına katkı sunmak, ülkeler arasında bilgi alışverişini sağlamak ve ortak belgelik oluşturmak, belirlenen temaya ilişkin olarak yeni bakış açıları ve araştırma soruları geliştirerek özgün akademik çalışmaları ve araştırmaları özendirmek amaçlanmaktadır.

Uluslararası sempozyumda başta Almanya olmak üzere farklı ülkelerin akademik kurumlarında Jansen ve Ankara’nın mimarlık ve şehircilik deneyimi konusunda çalışmalar gerçekleştiren araştırmacıların biraraya getirilmesi, Jansen’in plancı ve mimar olarak Ankara ve Berlin başta olmak üzere, gerçekleştirdiği mesleki pratiğin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amacıyla ortak tartışma ve çalışma ortamlarının yaratılması düşünülmektedir.

Genelde Hermann Jansen ve Ankara kentinin planlama ve tasarım süreçleri hakkında uluslararası alanda yapılan çalışmaların görece az olduğu gözlenmektedir. Koşut olarak ülke içindeki araştırma ve yazıların da sınırlı sayıda olduğu görüşünden yola çıkarak bu etkinlikte, Jansen’in, özelde Ankara kenti ve genelde Türkiye ve başka ülkelerdeki plan çalışmaları hakkındaki bilgi, belge ve ürünlerin değerlendirilmesi üzerinde yoğunlaşılması amaçlanmaktadır.

Etkinliğe bildiri sunmak isteyen araştırmacıların, genellemelere dayalı bilinen bilgi ve belgelerin ötesine geçen araştırma ve değerlendirmeler yapmaları ve sunmaları beklenmektedir.

Bu doğrultuda sempozyum kapsamında özellikle aşağıda verilen konu başlıkları çerçevesinde tartışmaların yapılması planlanmakta olup, katılımcıların sunacakları bildirilerde bu konu başlıklarından birisini ya da bir kaçını içeren çalışmalara yönelmeleri sağlanarak Jansen, Ankara ve dönem hakkında daha sağlıklı değerlendirmeler yapılması, bu konularda özgün bilgi üretilerek Jansen ve Ankara’ya ilişkin yeni araştırma alanlarının oluşturulması, yeni çalışmalara ışık tutulması hedeflenmektedir:

PROGRAM
13 ARALIK 2018 Perşembe

10:00 – 10:30 AÇILIŞ BİLDİRİSİ

JANSEN, ATATÜRK VE ŞEHİRCİLİK

Prof. Dr. Ruşen Keleş. AÜ SBF Ernst Reuter İskan ve Şehircilik Kürsüsü (Emekli Öğretim Üyesi)

Ara

11:00 – 13:00 ÇERÇEVE BİLDİRİLER

HERMANN JANSEN’İN PLANLAMA YAKLAŞIMI VE BAŞKENT ANKARA PLANLARINA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME 

Prof. Dr. Baykan Günay

HERMANN JANSEN VE ANKARA PLANLAMASI: TÜRKİYE İÇİN ÇIĞIR AÇICI KARİYER

Prof. Dr. Ali Cengizkan

MECLİS VE KÖŞK: CUMHURİYET ANKARA’SINDA GÜÇLER AYRILIĞININ MİMARİSİ 

Doç. Dr. Esra Akcan

CUMHURİYET’İN BAŞKENTİ ANKARA’NIN İMARI İÇİN ŞEHİRCİLİK YARIŞMASI (1927-1928): ALMAN VE FRANSIZ KENT PLANLAMA OKULLARININ İKİ ÖNCÜSÜ HERMANN JANSEN VE LÉON JAUSSELY’NİN PLANLAMA YAKLAŞIMLARI

Prof. Dr. Cânâ Bilsel

Ara

14:30 – 16:00 JANSEN’İN ETKİLENDİKLERİ VE ETKİLEDİKLERİ

JANSEN VE JAUSSELY: FRANSIZ VE ALMAN ŞEHİRCİLİĞİ ÜZERİNDEN KARŞILAŞTIRMALAR VE KENT PLANLAMA YÖNTEMİNE BAKIŞ

Dr. Hülya Coşkun

JANSEN PLANLARINDA ESKİ KENTE VE MEVCUT DOKUYA YAKLAŞIMDA CAMILLO SITTE ETKİSİ

Dr. Pelin Kotas

KONYA’DA BİR JANSEN ÖĞRENCİSİ: ŞEHABETTİN UZLUK’UN ŞEHİRCİLİK ÇALIŞMALARINDA JANSEN ETKİLERİ

Neslihan Çipan, Doç. Dr. Gül Cephanecigil

JANSEN’İN BAHÇEŞEHRİ İZİNDEN BİR YERLEŞKE: SSK İŞÇİ BLOKLARI, ANKARA

Sena Işıklar Bengi

Ara

16:30 – 18:00 JANSEN VE ANADOLU KENTLERİNİN PLANLAMASI

HERMANN JANSEN’İN PLANLAMA İLKELERİNE YÖNELİK MORFOLOJİK BİR ÇÖZÜMLEME

Doç. Dr. Tolga Ünlü

ULUS-DEVLETİN İDEALLERİ, HERMANN JANSEN’İN TASARIMI: GÜNEYDOĞU ANADOLU’NUN PLANLAMASI

Dr. Emel Karakaya Ayalp

HERMANN JANSEN GAZİANTEP PLANI (1935-1939)

Dr. Selin Çavdar Sert

GAZİANTEP PLANI: SÜREÇ ÜZERİNE GÖZLEMLER

Doç. Dr. Gül Cephanecigil

18:30 SERGİ AÇILIŞI VE KOKTEYL

JANSEN VE ANKARA: HARİTA, PLAN VE ESKİZLERLE BAŞKENTİN TASARIM ÖYKÜSÜ


14 ARALIK 2018 Cuma
 

09:00 – 10:30 BAŞKENT OLMA SÜRECİNDE ANKARA’NIN PLANLAMASI VE PLAN UYGULAMA SÜRECİ

BAŞKENT ANKARA VE JANSEN

Prof. Fehmi Yavuz (Onur Tümtürk tarafından sunulacak)

ANKARA’NIN BAŞKENT OLMASI

Prof. Tuğrul Akçura (Irmak Yavuz tarafından sunulacak)

JANSEN PLANI UYGULAMA SORUNLARI

Prof. Dr. Gönül Tankut (Prof. Dr. Nil Uzun tarafından sunulacak)

1920-40 DÖNEMİNDE ESKİ ANKARA’NIN YAZGISINI ETKİLEYEN TUTUMLAR

Prof. Dr. Raci Bademli (Dr. Zeki Ülkenli tarafından sunulacak)
 
Ara

11:00 – 12:30 JANSEN’İN PLANLAMA YAKLAŞIMLARI: ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALAR

HERMANN JANSEN’İN 1910 BÜYÜK BERLİN YARIŞMASI ÖNERİSİ, ZAMANINDA VE GÜNÜMÜZDEKİ ANLAMI / HERMANN JANSEN, DER PLAN FÜR GROSS-BERLİN VON 1910, SEINE BEDEUTUNG DAMALS UND HEUTE

Dr. Dieter Frick

MİMAR OLARAK HERMANN JANSEN – ANKARA PLANLARININ GÖZDEN KAÇMIŞ BİR YÖNÜ / HERMANN JANSEN ALS ARCHITEKT – EINE UNBEACHTETE SEITE SEINER ANKARA-PLANUNGEN

Prof. Dr. Bernd Nicolai

HERMANN JANSEN’İN ÇOK ÖLÇEKLİ MUHAKEMEYLE PLANLAMA YAKLAŞIMI: MAHALLE VE BÖLGELEME / HERMANN JANSEN: PLANNING AS MULTISCALAR REASONING, NEIGHBORHOOD AND CITY REGION

Doç. Dr. Katharina Borsi

İKİ BAŞKENT, BİR ŞEHİRCİ: HERMANN JANSEN’İ BERLİN VE ANKARA PLANLARI ÜZERİNDEN TARTIŞMA

Emre Sevim

Ara

14:00 – 15:30 JANSEN’İN ANKARA PLANI BİLEŞENLERİ

ANKARA JANSEN PLANI’NDA YENİŞEHİR’İN İNŞASI VE MÜLKİYET İLİŞKİLERİNİN ETKİSİ

Dr. Yener Baş

JANSEN’İN ANKARA PLANINDA DEMİRYOLUNUN ETKİLERİ

Dr. Hilal Aycı, Fatma Sinem Akbulut

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ VE HERMANN JANSEN’İN ÇİFTLİK PROJESİNE KATKILARI

Begüm Gökdağ

JANSEN PLANI’NIN ANKARA KENTİNİN GELİŞİMİ VE KENTİN ÇEPER-KUŞAK ALANLARINA ETKİSİ

Emre Söylemez, İrem Demiröz, Prof. Dr. Ayşe Sema Kubat

Ara
 
16:00 – 17:30 JANSEN PLANLARINDA DOĞAL VE TARİHSEL DEĞERLERE YAKLAŞIM

JANSEN PLANI’NDA “ANKARA KALESİ” İMGESİ

Suna Aydın Altay

ANKARA’DA KENTSEL PARKLAR: TARİHİ İNCELEME VE KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI

Aylin Alicanoğlu

JANSEN PLANI’NDA ANKARA’NIN İÇME VE KULLANMA SUYU

Levent Tosun

Ara

18:00 – 18:30 GENEL DEĞERLENDİRME

GENEL DEĞERLENDİRME: HERMANN JANSEN VE ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRKİYE’DE KENT PLANLAMASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ

Prof. Dr. Çağatay Keskinok